شتر مرغ در سن 2 تا 3 سالگی به بلوغ جنسی می رسد و تا مدت زيادی بارور باقی می ماند. پرنده نر در زمان بلوغ به رنگ سياه با پرو بال سفيد رنگ و شتر مرغ ماده به رنگ قهوه ای تا خاكستری است. بارزترين نشانه در شتر مرغ نر، قرمزی رنگ ساق پا ، نوك و اطراف چشم است كه ارتباط مستقيمی با قدرت جنسی نر دارد. هرچه اين قرمزی بيشتر باشد پرنده از قدرت نرينگی بيشتری برخوردار است.

شتر مرغ نرو ماده به صورت جفت تا دسته های چند تايی و نيز به صورت گله نگهداری می شوند. اين تركيبات بسته به ميزان زمين موجود و امكانات، قدرت جنسی نرها و اهداف اصلاح نژادی متفاوت می باشد. هيچ استاندارد خاصی در اين رابطه وجود ندارد و مدير مزرعه با شناسايی پرندگان و اهداف مورد نظر روش مناسب را انتخاب می نمايد. شتر مرغ ها در سال درحدود 6 تا 8 ماه تخمگذاری نموده و بقيه سال را استراحت می كنند. در ايران اين زمان از حدود بهمن ماه آغاز گشته و تا آبان ماه ادامه دارد. بديهی است در مناطق مختلف اين زمان متغيير باشد.

آموزش جامع پرورش جوجه شترمرغ

پس از خروج از تخم جوجه ها بايستی درحرارت 30 تا 32 درجه سانتی گراد قرار گيرند. بهتر است اين حرارت در زير منبع حرارتی (لامپ هيتر، مادر مصنوعی) برای جوجه مهيا شده و اجازه انتخاب را برای جوجه فراهم آورد. در صورتی كه شرايط جوی اجازه دهد می تواند جوجه را 24 ساعت بعداز درآمدن از تخم در فضای آزاد قرارداد. مراقبت از جوجه در سنين اوليه بايستی با دقت انجام شود. بهداشت سالن كاملاً رعايت شده و شب ها شرايط مناسب از نظر دما و تهويه برای جوجه ها فراهم شود. عفونت كيسه زرده از متداول ترين علل مرگ و مير جوجه ها تا سن حدود 14 روزه گی است. اين عفونت می تواند از طريق تخم، دستگاه جوجه كشی، بندناف و نيز غذا و خوردن مدفوع(از طريق روده) به كيسه زرده منتقل شود. عدم جذب به موقع كيسه زرده باعث عفونت و مرگ جوجه خواهد شد. هرگونه استرس نيز می تواند شرايط را برای باقی مانده كيسه زرده در بدن جوجه و عفونت آن فراهم نمايد. از ديگر علل مرگ و مير در جوجه ها را می تواند عفونت های باكتريايی، اسهال و مشكلات فيزيكی پانام برد. غذا 24 ساعت بعداز هچ بايستی در اختيار جوجه قرار گيرد. غذا بايستی دارای انرژی و پروتئين بالا و از نظر املاح معدنی وويتامين ها بالانس باشد. چند روزی طول می كشد تا جوجه خوردن آب و غذا را بياموزد واين مدت زمان كافی را برای جذب كيسه زرده فراهم می نمايد. قرار دادن يك جوجه بزرگ تر در ميان جوجه های تازه به دنيا آمده عمل آموختن خوردن و آشاميدن را به جوجه ها آسان می سازد. جوجه های مريض و غيرفعال را بايستی سريعاً از ساير پرندگان جدا نموده و در فضای ديگر تحت درمان قرار داد.

آشنایی با دوره توليدمثل شترمرغ

دوره توليدمثل

شترمرغ در دوره توليد مثل معمولا يکروز درميان (با استراحت در فواصل زماني معين) تخم مي‌گذارد. تجربه نشان مي‌دهد هرچه ماههاي گرم سال بيشتر باشد فصل توليدمثل شترمرغ نيز طولاني‌تر مي‌شود. در بعضي مناطق اين دوره گاه تا 10 ماه طول کشيده و محصولي بالغ بر 100 تخم به‌همراه دارد. در اين دوره براي بدست آوردن بالاترين بازده، مولدها هرگز جابجا نمي‌شوند. 
مزرعه توليد تخم بايد امکانات زير را دارا باشد:
پن هاي توليدمثل دانخوري (نبايد صرفا به چرا اکتفا شود)
آبخوري
سايبان
آشيانه مخصوص تخمگذاري؛ مولدها خود به ساختن لانه و تخمگذاري اقدام مي‌کنند. مي‌توان آنها را به آشيانه ديگر که به شکل 8 ساخته شده هدايت کرد. اين کار با قرار دادن تخم و پاشيدن ذرت در آن انجام مي‌گيرد و غالبا مورد قبول مولدها واقع مي‌شود.
حصارسيمي 5/1 متري براي ممانعت از درگيري نرها و ورود شغال که تخمها را خورده يا مولدها را مي‌ترساند.

آموزش نحوه بازاریابی شتر مرغ

بازاريابي

در حقيقت بازاريابي بايد فصل اول باشد. بازاريابي مهم است و حتي قبل از اينکه به فعاليت در زمينه پرورش شترمرغ فکر کنيد بايد وجود تقاضا براي فرآورده هاي شترمرغ را مورد بررسي قرار دهيد. بسته به اينکه در چه کشوري باشيد، معمولا تقاضا براي گوشت تازه بيشتر از گوشت منجمد است. ليستي از مراکز فرآوري گوشت شترمرغ در منطقه را تهيه کنيد. اطلاع حاصل کنيد که آيا گوشت شما را مي خرند و يا چه کسي خريدار گوشت شما است. بعضي اوقات تجاري وجود دارند که گوشت صادر مي کنند. شما نياز به بررسي داريد. شايد لازم باشد در برخي از نمايشگاههاي محلي يا حتي نمايشگاههاي بين المللي حضور يابيد. آنوگا (Anuga) در کلن بزرگترين نمايشگاه گوشت در اروپاست، اما موارد ديگر نظير SIAL در فرانسه و چين وجود دارد. هدف شما اين است که با آنهايي که علاقمند به خريد گوشت شما هستند ارتباط برقرار کنيد. در انگلستان و آمريکا بازارهايي وجود دارد که ارتباط مستقيم مصرف کننده و توليد کننده را فراهم مي کنند. قبل از احداث مزرعه شترمرغ، لازم است برخي تحليل هاي اساسي را در زمينه اينکه با پرنده هاي آماده کشتار چه کار کنيد انجام دهيد.
چه کسي خريدار گوشتهاي شماست؟
در فروش گوشت شترمرغ، نحوه عرضه مهمترين عامل است. علاوه بر خود گوشت نحوه بسته بندي آن نيز مهم است هنوز مصرف کنندگان نا آگاهي وجود دارند که نحوه پخت گوشت شترمرغ را نمي دانند. اين مانع را با آموزش و تهيه دستورالعمل پخت از بين ببريد. يکي از بهترين نحوه عرضه بسته هاي گوشت شترمرغ در مورد فرآوري کننده اي ديده شد که دستور العمل پخت را به همراه بسته هاي گوشت ارائه مي کرد. کيفيت گوشت به عوامل بسياري بستگي دارد اما عامل اول نحوه تغذيه پرندگان است. جيره متعادل موجب توليد گوشت خوشرنگ (قرمز روشن) مي شود. جيره فقير گوشت را به رنگ قرمز کم رنگ و تقريبا صورتي در مي آورد که موجب از دست دادن مشتريان بالقوه مي شود. گوشت خوب در معرض هوا به سرخي ميرود در حالي که گوشت بد سياه مي شود. بايد بدانيد که اگر سير شرايط يکسان باشد اين حالت منعکس کننده نحوه تغذيه پرنده ها است.

آشنایی با تغذیه شتر مرغ

تغذيه

هزينه غذا 60% تا 70 % کل هزينه پرورش شترمرغ را تشکيل مي دهد بنابراين درک آن در ابتداي آغاز به کار پرورش شترمرغ بسيار مهم است. متاسفانه پرورش دهندگان قديمي و جديد حداقل آگاهي را از اين موضوع دارند.
نخست بعد اقتصادي را در نظر مي گيريم. هزينه غذا به خودي خود مهم نيست بلکه تفاوت موجود در درآمد پرنده هاي پروار شده و هزينه توليد آن ها اهميت دارد. علاوه بر محاسبه هزينه تخم، جوجه، پرنده آماده کشتار که همه فاکتورهاي مهمي هستند، محاسبه افزايش در آمد حاصله از توليد بالاتر ( تعداد تخم، تعداد جوجه، کيلوگرم گوشت توليدي و پوست بزرگتر) نيز اهميت دارد. بنابراين بسياري از مردم بدون بررسي قابليت در توليد گزينه هاي مختلف و استنتاج از اينکه تغذيه بهتر موجب کاهش ضرر ناشي از عدم باروري، مشکلات جوجه در آوري و تلفات جوجه ها مي شود، به دام ((کاهش)) هزينه هاي غذا گرفتار مي شوند. يک جيره خوب بايد داراي موارد زير باشد.

4 روش پرورش شتر مرغ

گزينه هاي مختلفي براي پرورش شترمرغ وجود دارد.
1- چرخه کامل( Full Cycle)
اين حالت شکل معمول است. شما مولدهايي داريد که تخم مي گذارند، انکوباسيون و جوجه کشي را انجام مي دهيد و سپس خودتان جوجه ها را تا رسيدن به سن کشتار پرورش مي دهيد. بهترين قسمت اين روش اين است که خودتان مسئول هر بخش هستيد. اگر اشتباهي رخ دهد نمي توانيد به جز خودتان کس ديگري را سرزنش کنيد.
ممکن است محل جغرافيايي شما طوري باشد که هيچگونه تجهيزات انکوباسيوني در اطراف وجود نداشته باشد و شما مجبور باشيد که اين کار را خودتان انجام دهيد. از طرف ديگر اگر مزرعه تان بزرگ است، ممکن است به افراد ديگري براي پرورش همه جوجه هايتان نياز داشته باشيد، زمين شما ممکن است محدود باشد يا ممکن است براي کاهش ريسک اين کار را انجام دهيد. بار مالي اين نوع سرمايه گذاري وقتي همه مراحل را خودتان انجام دهيد در بيشترين مقدار است. به طور کلي، با پيشرفت صنعت شترمرغ، کارها تخصصي تر شده و هر مزرعه دار تمايل دارد بر روي کاري که بهتر وارد است متمرکز شود.

روشهاي شروع به كار در پرورش شتر مرغ

با خريد تخم ،• جوجه يا مولد مي توان شروع به كار كرد:تخم ها را خريده و جوجه ها را تفريخ كنيد. اين كار نياز به سرمايه اوليه دارد و بعد از 2 سال نتيجه مي دهد.
• جوجه هاي يك روزه خريداري كرده و تا رسيدن به مرحله مولد آنها را پرورش دهيد. اين روش،• روش مناسبي است كه در ايران متداول است.در انتخاب اين روش بايد به نگهداري جوجه ها دقت زيادي كرد تا مرگ و مير آنها به حداقل برسد.
• خريداري جوجه هاي 3 ماهه روش متداول ديگري است كه مي توانيد استفاده كنيد و اگر چه هزينه بر تر مي باشد،• اما آمار مرگ و مير آن نيز پايين تر است.
• شترمرغ هاي يك ساله بخريد.اين كار فرصت انتخاب پرندگان با كيفيت تر را در سال بلوغ جنسي فراهم مي كند اما نيازمند سرمايه نسبتا بالايي است.
• مولد هاي اصلاح شده خريداري كنيد كه اين كار بسيار هزينه بر است اما بلافاصله شما را به سوددهي مي رساند.

سودآوری شترمرغ چهار برابر گاو !

مقدمه

    شترمرغ ها پرندگانی با قابلیت سازگاری بسیار بالا می باشند. به همین جهت امکان پرورش آنها در طیف جغرافیایی وسیعی وجود دارد، بطوریکه در حال حاضر این پرنده از مناطق گرم آفریقای جنوبی تا مناطق سرد آمریکای شمالی پراکنده بوده و به راحتی مورد پرورش قرار می گیرد. به طور کلی شترمرغ ها توانایی زندگی در دامنه دمایی ۴۵+ ۵۰+ تا ۲۰- درجه سانتی گراد را به راحتی دارا بوده و در اینگونه مناطق توانایی پرورش و تولید را خواهند داشت.
بهترین مناطق جهت پرورش این پرنده مناطق حاشیه کویر و اقلیم خشک می باشد، البته این بدان معنا نیست که در نقاط سردسیر و یا مرطوب امکان پرورش شترمرغ وجود ندارد اما به دلیل نیاز به کنترل عوامل نامساعد جوی نظیر رطوبت زیاد و احتمالا سرمای بیش از حد هزینه های تولید در اینگونه مناطق اندکی بیشتر از مناطق کویری خواهد بود.
شترمرغ ها حداقل یک میلیون سال در آفریقا زیسته اند و روزگاری نیز از اسپانیا تا غرب چین پراکنده بودند، حتی در دهه ۱۹۶۰ شترمرغ های وحشی در سوریه هم وجود داشته اند.
شاید بتوان گفت، در هر نقطه ای که بتوان یک فضای وسیع و مسطح جهت جست و خیز و فعالیت این پرنده در نظر گرفت، امکان پرورش نیز وجود دارد.

۳۹ نکته مهم در مورد شتر مرغ (Ostrich)

در طبیعت شتر مرغ ماده روزها و شتر مرغ نر شب ها روی تخم ها می خوابند.

۲ – یک شتر مرغ سالم که به اندازه کافی آب خورده باشد روزانه حدود ۲/۵ لیتر ادرار دفع می کند.
۳ – شتر مرغ فقط در حالت ایستاده قادر به دفع ادرار است.
۴ – گاه ارتفاع شتر مرغ به ۳ متر و وزن آن به ۱۷۵ کیلوگرم می رسد .
۵ – عمل تنفس با دهان باز که در اثر گرمای زیاد محیط روی می دهد در شتر مرغ منجر به آلکالوز نمی شود.
۶ – تعداد تنفس در شتر مرغ بالغ به ۱۲ – ۶ بار در دقیقه می رسد .
۷ – حجم تنفس طبیعی در شتر مرغ ها بالغ در حالت استراحت ۶/۱ – ۲/۱می باشد.
۸ – استخوان کشکک در پرندگان خانواده شتر مرغ وجود ندارد.
۹ – شتر مرغ در هر پا ۲ انگشت و هر انگشت ۴ بند دارد .
۱۰ – شتر مرغ فاقد چینه دان است ولی پیش معده بزرگ آنها عمل ذخیره غذا را انجام می دهد.
۱۱ – در شتر مرغ، کیسه صفرا وجود ندارد.
۱۲ – روده کور در شتر مرغ به صورت جفت وجود دارد.

شترمرغ
نر (چپ)، ماده (راست)
وضعیت بقا
کمترین نگرانی (IUCN 3.1)
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	پرندگان
راسته:	سینه‌پهنان
تیره:	شترمرغیان
سرده:	شترمرغ
گونه:	S. camelus
نام سه‌جمله‌ای
Struthio camelus
پراکنش کنونی زیرگونه‌های شترمرغ

شترمرغ از پرندگان بی‌پرواز دستهٔ سینه‌پهنان (Ratites) راستهٔ شترمرغیان (Struthioniforme) است. این پرنده از خانواده شترمرغان (Struthionidae)، جنس شترمرغ (Struthio) و بومی آفریقا است.

شترمرغ گردن و پاهای درازی دارد و می‌تواند با سرعتی در حدود ۶۵ کیلومتر در ساعت بدود. شترمرغ بزرگ‌ترین پرنده موجود است. با اینکه شترمرغ جزو پرندگان است، اماقادر به پرواز نیست. طول قد آن به ۲/۵ متر و وزن آن به ۱۴۰ تا ۱۷۰ کیلوگرم می‌رسد. تخم این پرنده تا ۲۰ سانتیمتر قد و وزن ۱/۵ کیلوگرم می‌رسد که ظرف حدود نیم ساعت پخته می‌شود. این پرنده خوراکش دانه‌ها و گیاهان و حشرات کوچک است. شترمرغ برای دفاع از خود در مقابل شکارچیان و حیوانات وحشی از پاهای پر قدرت خود بهره می‌گیرد و قادر است با لگد خود انسان و حتی شیر را از پا در آورد. جوجه این پرنده ظرف ۴۰ روز سر از تخم بیرون می‌آورد و ظرف سه تا چهار سال یک پرنده بالغ می‌شود. شترمرغ نر پرهای سیاهی دارد و انتهای پرها و بال‌های آن سفید است ولی پرهای شترمرغ ماده قهوه‌ای رنگ است. سر و گردن شترمرغ بدون پر و طاس است. این پرنده اغلب بصورت گروهی در بین گورخرها و یا حیوانات دیگرچون گاومیش به سر می‌برد.

ویژگی[ویرایش]

سر

پا

شترمرغ‌ها معمولاً بین ۶۳ تا ۱۴۵ کیلوگرم هستند. نژاد شترمرغ آفریقای شرقی به طور متوسط ۱۱۵ کیلوگرم نر و ۱۰۰ کیلوگرم ماده وزن دارد. به طور استثنا وزن شترمرغ ماده هم به ۱۵۶٫۸ کیلوگرم هم می‌رسد. در زمان بلوغ (دو تا چهار سال) قد شترمرغ‌های نر به ۲٫۱ تا ۲٫۸ متر می‌رسد در حالی که شترمرغ‌های ماده ۱٫۷ تا ۲ متر ارتفاع دارند. شترمرغ‌ها با اینکه جثه‌ای درشت دارند در برابر سرما مقاومتشان خیلی کم است به طوری که ممکن است در هوای خیلی سرد تلف شوند.

جوجه‌های شترمرغ حنایی رنگ هستند و لکه‌های قهوه‌ای پر رنگ دارند. در اولین سال زندگی، جوجه‌ها در هر ماه ۲۵ سانتی متر رشد می‌کنند. در اولین سال زندگی شترمرغ‌ها حدود ۴۵ کیلوگرم وزن دارند. طول عمر آن‌ها بیش از ۴۰ سال ۴۵ سال است. پرهای شترمرغ نر غالباً سیاه است و دم سفید رنگ دارند. دم یک گونه شترمرغ به رنگ زرد و قهوه‌ای است. پوست گردن و ران شترمرغ ماده مایل به صورتی و خاکستری است، در حالی که برای شترمرغ‌های نر آبی - خاکستری است. خاکستری یا صورتی بودن وابسته به گونه شترمرغ دارد.^[۱]

تولید مثل[ویرایش]

پرنده نر به‌هنگام جفت‌گیری با باد کردن گلوی خود غرشهای رسائی بر می‌آورد ولی به طور کلی و در سایر موارد شترمرغ‌ها فاقد صدای خاصی می‌باشند

شترمرغ ماده در فصل بهار به صورت یک روز در میان تخمگذاری نموده و در هر مرحله ۱۴ تا ۲۱ تخم می‌گذارد. وزن تقریبی هر تخم یک کیلو و نیم است. شترمرغ ماده در فصل تخم‌گذاری بسیار خشمگین و عصبانی است و اگرکسی مزاحمتی برایش ایجاد سازد با لگد ضربه محکمی بر او وارد می‌کند.پرندگانی مانند ایمو، کسوری و ری‌ها با اندک اختلافی در رنگ و پرها و محل زندگی، از تیره شترمرغ‌ها هستند.

اهمیت دامی[ویرایش]

این دام به دلیل قدرت متابولیسمی بالا و تبدیل غذا به انرژی، رشد سریع، عمر مفید و طولانی و تولید مثل بالا از دیگر دام‌ها متمایز می‌باشد.

این دام به دلیل سازگاری با محیط زیست و آب و هوای متفاوت (از ۳۰ درجه سانتیگراد زیر صفر تا پنجاه بالای صفر) از نظر نگهداری، کم هزینه‌ترین جایگاه را به خود اختصاص داده‌است. با حصارکشی روی زمین‌های خاکی و ایجاد سایه‌بان، می‌توان از شترمرغ نگهداری کرد. غذای این پرنده، یونجه، علف، تخم علف‌ها، دانه‌ها، غلات، شکوفه‌ها وجوانه‌های سبز، میوه و گیاهان دانه‌دار می‌باشد.

این پرنده برخلاف سایر دام‌ها می‌تواند در دشت‌ها و فلات‌ها نیز زندگی کند و به دلیل داشتن سیستم گوارشی مناسب، آن هم به گونه‌ای که غذا به مدت ۴۲ ساعت در معده این پرنده گردش می‌کند، تمام مواد مغذی در بدنش جذب می‌شود.

شترمرغ با رشد سریعی که دارد، پس از یک ماهگی، روزی یک سانتیمتر رشد کرده و در سن ده ماهگی قابل کشتار می‌باشد و این نشان دهنده رسیدن این پرنده به رشد اصلی است.

انواع[ویرایش]

پنج زیرگونه از شترمرغ شناخته شده‌است:

• شترمرغ جنوبی: یا شترمرغ سیاه (S. c. australis) در جنوب آفریقا که در سواحل جنوبی رودخانه‌های زامبزی و کونن زندگی می‌کند.
• شترمرغ شمال آفریقا: یا شترمرغ گردن‌قرمز (S. c. camelus) پرتعدادترین نوع شترمرغ که زیستگاه از اتیوپی و سودان در شرق به سوی حاشیه صحرای بزرگ آفریقا تا سنگال و موریتانی در غرب ادامه می‌یابد. این زیرگونه در گذشته در نواحی شمالی‌تر مثل مصر و جنوب مراکش نیز می‌زیسته‌است. شترمرغ شمال آفریقا با ۲٫۷۴ متر قد و ۱۵۴ کیلو وزن و سرعتی بیش از ۷۲ کیلومتر بر ساعت، بزرگ‌ترین و سریع‌ترین پرنده روی زمین است.^[۲] سر آن سرخ‌رنگ، پووشش بدن نرها سیاه و سفید و ماده‌ها خاکستری است.
• شترمرغ ماسائی: (S. c. massaicus) در شرق آفریقا. پرهای کوچکی به رنگ نارنجی روشن بر روی سر، گردن و ران‌هایشان دارند. فقط در جنوب کنیا، اتیوپی و بخش‌هایی از جنوب سومالی حضور دارند.
• شترمرغ عربی: (S. c. syriacus) زیرگونه انقراض یافته‌ای که در گذشته در تعداد بسیار در شبه‌جزیره عربستان، سوریه و عراق زندگی می‌کرد و نسل آن در حدود سال ۱۹۶۶ به‌کلی نابود شد.
• شترمرغ سومالی: (S. c. molybdophanes) در شمال شرقی کنیا، جنوب اتیوپی و سومالی. گردن و ران آن‌ها سربی‌رنگ است. برخلاف دیگر شترمرغ‌ها گله‌ای زندگی نمی‌کند بلکه بیشتر تنها یا جفتی دیده می‌شوند. در شمال شرق کنیا با شترمرغ ماسائی زیستگاه مشترکی دارند.

محصولات شترمرغ[ویرایش]

تخم مرغ دی

دستهٔ شترمرغ در پرورشگاهی در منطقهٔلواسانات، تهران

• گوشت قرمز که کم چرب و کم کلسترول با طبیعتی گرم و دارای آهن است که گوشت این پرنده را از سایر گوشت‌های قرمز متمایز می‌سازد.
• پوست نرم، لطیف و با مقاومت بالا که با داشتن فولیکول‌های پر روی پوست، امتیاز دیگر این پرنده نسبت به سایر دام‌ها است. به طوری که پوست شترمرغ در بازارهای جهانی تا ۴۰۰ دلار قیمت دارد.
• پر این پرنده در دوران باستان نماد پادشاهان و سرداران بوده‌است.
• مغز این پرنده در درمان بیماری آلزایمر موثر است و از بافت زانوی شترمرغ جهت دستگاه‌های الکترونیکی، مخابراتی استفاده می‌شود. حتی می‌توان قرنیه چشماین پرنده را به قرنیه چشم انسان پیوند زد.

جستارهای وابسته[ویرایش]

• شترمرغ استرالیایی

منابع[ویرایش]

• خواجه نصیر، محمدتقی-تهران، نشر شیدوش، ۱۳۸۱، ISBN 964-93966-5-9

بز کوهی یا کَل‌وبُز' (Capra aegagrus) گونه‌ای از جانوران است. نرها که کَل نامیده می‌شوند شاخ‌های بلند و شمشیر مانندی دارند.

ثبت فرهنگی و معنوی یونسکو[ویرایش]

نماد بزکوهی توسط دولت جمهوری آذربایجان به عنوان نماد آن کشور به یونسکو ارائه شده‌است در حالی که این نماد در ایران قدمت ۴۰ هزار ساله دارد.^[۲]

Wild Goat محدوده زمانی: 2.6 تا 0 میلیون سال پیش PreЄ Є O S D C P T J K Pg N   ↓ پلیستوسن - تا کنون
Wild goat, Capra aegagrus aegagrus
وضعیت بقا
آسیب‌پذیر (IUCN 3.1)[۱]
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	پستانداران
راسته:	جفت‌سم‌سانان
تیره:	گاوان
زیرخانواده:	بزسانان
سرده:	کل‌وبز (سرده)
گونه:	C. aegagrus
نام علمی
Capra aegagrus Erxleben, 1777
Subspecies
پازن Capra aegagrus blythi Capra aegagrus chialtanensis Capra aegagrus cretica بز Capra aegagrus turcmenica

بُز (نام علمی: Capra aegagrus hircus) حیوانی است اهلی از راستهٔ زوج‌سُمان (Artiodactyla)، خانوادهٔ گاوسانان (Bovidae)، زیرخانوادهٔ بزیان (Caprinae)، جنس بزها (Capra).

بز

به بچه‌بز یا بزِ خردسال، بُزغاله گویند.^[۱] به بزغالهٔ شیرمست یا بزغاله شش ماهه کهره می‌گویند. بز نر بالغ نیز «پازن» نام دارد.

نخستین نشانه‌های اهلی‌سازی بز در ایران یافت شده که مربوط به حدود ۱۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد است.^[۲]

بز
یک بز نر
وضعیت بقا
اهلی‌شده
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	پستانداران
راسته:	زوج‌سمان
تیره:	گاوسانان
زیرخانواده:	بزیان
سرده:	بزها
گونه:	C. aegagrus
زیرگونه:	C. a. hircus
نام سه‌جمله‌ای
Capra aegagrus hircus (لینه, ۱۷۵۸ (میلادی))

گاو
گاو
وضعیت بقا
اهلی‌شده
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	پستانداران
راسته:	جفت‌سمان
تیره:	گاوسانان[۱]
زیرخانواده:	گاویان[۲]
سرده:	گاوها
گونه:	B. taurus
نام علمی
Bos taurus لینه، ۱۷۵۸ (میلادی)

گاو پستانداری است سُم‌دار، نشخوارکننده و تهی‌شاخ از راسته زوج‌سُمان، از خانواده گاوسانان. خانوادهٔ گاوسانان در برگیرندهٔ چندین سرده است که سردهٔ Bos همهٔ گاوها و گاومیشها را در بر می‌گیرد.^[۳]

جد گاوهای اهلی امروزی حیوانی منقرض‌شده به نام ارخص (Bos primigenius) می‌باشد. اولین حیوانی که به سرده بوس متعلق بود در دو میلیون سال پیش در آسیا دیده شد. ارخص در حدود دویست وپنجاه هزار سال پیش به اروپا رسید. این حیوان کمی از فیل کوچکتر بوده و خشن و چابک بود.^[۴]

ساختار بدنی[ویرایش]

این بخش از مقاله فاقد منبع و مأخذ است. شما می‌توانید با افزودن منابع برطبق اصول اثبات‌پذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌پدیا کمک کنید. مطالب بی‌منبع احتمالاً در آینده حذف خواهند‌ شد.

پستانداری علفخوار است و معده‌اش مانند دیگر نشخوارکنندگان چهار قسمتی است و شامل شکمبه (سیرابی )، نگاری، هزارلا و شیردان می‌باشد.^{[۵][پیوند مرده]}

در آروارهٔ فوقانی گاو دندان‌های پیشین و نیش وجود ندارند و فقط دندان‌های آسیا وجود دارند و برعکس دندانهای پیشین و نیش در فک تحتانی موجودند. دندان‌های نیش گاوها همانند ثنایا شده و بطور کلی بشکل یک ردیف منظم هشت تایی در جلوی فک قرار دارد.

درهردست وپای گاو یک زوج سم وجود دارد.

گاو

تولید مثل[ویرایش]

گاو حیوانی است بدون تغییرات فصلی تولید مثلی، یعنی در کل سال قادر به انجام زاد و ولد می‌باشد. طول حاملگی این حیوان نه ماه بوده و غالبا تک‌قلوزا می‌باشد، اگر چه دوقلوزائی و چندقلوزائی نیز گاه دیده می‌شود. احتمال دوقلوزائی در گاو یک تا دو درصد می‌باشد.^[۶]

نژادها[ویرایش]

نژادهای گاو بسیارند. بسته به نوع استفاده‌ای که از گاو می‌شود نژادهای گاو به نژادهای گوشتی، شیری و دو منظوره تقسیم می‌شود.

• نژادهای شیری شامل: ایرشایر، جرسی، گرنزی، یا براون سوئیس، فریژن (فریژن هلندی، هولشتین فریژن، فریژن انگلیسی و فریژن سفید و قرمز) و کری
• نژادهای گوشتی معروف شامل گالووای، آبردین آنگوس، هرفورد، شورت هورن، شاروله، لیموزین، سمینتال، براهمن، سانتاگتروس و برانگوس می‌باشد.

نژادهای معروف گاوهای ایرانی عبارت‌اند از: سرابی، سیستانی، گلپایگانی و و دشتیاری^{[پانویس ۱]} و نژادهای جنگلی یا ساحلی یا که مخصوص نواحی گیلان و مازندران و گرگان و است، نژاد کوهستان که گاوهای سراب و اردبیل و دیگر نواحی آذربایجان از آن نژادند.

اهلی‌شدن گاو[ویرایش]

نزدیک به 6000 سال پیش از میلاد مسیح با تغییر زندگی انسان از شکارگری به کشاورزی و بدنبال توسعه مزارع، گاوهای وحشی به این کشتزارها هجوم می‌آوردند که به تدریج بشر توانست تعدادی از این حیوان را به اسارت در آورده و اهلی نماید. گاو پس از سگ و گوسفند و بز و گربه اهلی شد. ابتدا از گوشت گاو استفاده می‌شد اما سرانجام انسان توانست چگونگی دوشش شیر گاو را فرا بگیرد. باستان‌شناسان معتقدند اهلی شدن گاو در آسیا و خاور میانه بین ۴۵۰۰ تا ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح انجام شده‌است.^{[پانویس ۲]}

استفاده‌ها[ویرایش]

یک گاو در یک منطقه حاشیه‌ای اهواز

جانوری بسیار مفید است و از شیر و گوشت و پوست و نیروی بدنی آن استفاده می‌شود. از گاو نر جهت تخم‌کشی، شخم و بارکشی نیز استفاده می‌شود.

احتمالا یکی از هدفهای اصلی اهلی کردن گاو بارکشی بوده‌است. از نیروی فیل، شتر و اسب، بعد از گاو استفاده شد.^{[پانویس ۳]}

استفاده‌های خوراکی:

و غیره

جمعیت[ویرایش]

هند بیشترین تعداد گاو در جهان را در اختیار دارد، حدود ۲۸۱٬۷۰۰٬۰۰۰ برابر با ۲۸٫۲۹٪ از کل جمعیت گاوهای جهان در این کشور زندگی می‌کنند. در پی آن برزیل با: ۱۸۷٬۰۸۷٬۰۰۰، ۱۸٫۷۹٪؛ چین: ۱۳۹٬۷۲۱٬۰۰۰، ۱۴٫۰۳٪؛ آمریکا: ۹۶٬۶۶۹٬۰۰۰، ۹٫۷۱٪؛ اتحادیه اروپا: ۸۷٬۶۵۰٬۰۰۰، ۸٫۸۰٪؛ آرژانتین: ۵۱٬۰۶۲٬۰۰۰، ۵٫۱۳٪؛ استرالیا: ۲۹٬۲۰۲٬۰۰۰، ۲٫۹۳٪؛ آفریقای جنوبی: ۱۴٬۱۸۷٬۰۰۰، ۱٫۴۲٪؛ کانادا: ۱۳٬۹۴۵٬۰۰۰، ۱٫۴۰٪ و دیگر کشورها: ۴۹٬۷۵۶٬۰۰۰، ۵٫۰۰٪.

گاو و انسان[ویرایش]

این بخش از مقاله فاقد منبع و مأخذ است. شما می‌توانید با افزودن منابع برطبق اصول اثبات‌پذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌پدیا کمک کنید. مطالب بی‌منبع احتمالاً در آینده حذف خواهند‌ شد.

گاو در فرهنگ مازندرانی[ویرایش]

تصویری از یک گاو نر (ورزا) در منطقه جنگلی بلیران شهرستان آمل

گاو در فرهنگ و زبان مازندرانی ریشه عمیقی دارد، تا بدانجا که بیش از ۷۰ اسم از مشتقات نام‌های گاو در زبان مازندرانی شناخته گردیده و شاید از این تعداد نیز بیشتر باشد.

همچنین در زبان مازندرانی وضعیت‌های گوناگون گاو هر یک برای خود واژه و اصطلاحی دارند که به جای توضیح و توصیف وضعیت گاو بکار می‌روند. برای نمونه، گوسالهٔ دو روزه، یک هفته، یک ماهه، گوساله‌ای که شیر می‌خورد، گوساله‌ای که شیر مادرش نمی‌آید، گاو بالغ، گاو آبستن، در مراحل آخر آبستنی، در واپسین روزهای آبستنی، گوساله‌ای که به سختی به دنیا آمده، گوسالهٔ بی‌جان نزدیک به مرگ، گاو پیر و بسیاری از موارد دیگر همگی در زبان مازندرانی نام ویژه خود را دارا هستند.

پادشاهان مازندران در طول تاریخ در شهرهای مختلف مازندران گاوداری‌های مختلفی داشتند و بسیاری از مردم (رعیت) را به کار در آنجا مشغول می‌ساختند و بدین گونه خود را ولی نعمت مردم می‌ساختند تا مردم در هنگام جنگ‌ها به پشتیبانی پادشاه بشتابند. همچنین اگر دشمنی می‌خواست تا بر آنها پیروز گردد می‌بایست در ابتدا برنامه گرفتن گاوداری‌ها را می‌پروراند و طرح می‌ریخت.^{[نیازمند منبع]}

گاو در فرهنگ هند[ویرایش]

در آیین هندوان گاو از احترام ویژه‌ای برخوردار است.

گاو در فرهنگ اروپا[ویرایش]

در ادبیات اروپا بسته به نوع نژاد و اقوام مردم، گاو به نمادهای گوناگونی شناخته گردیده شده‌است، در اسپانیا و در جشن‌ها و عیدها، مراسم گاوبازی برپا است، در آلمان هنروران بسیاری در درازای تاریخ همیشه از گاو در دیدگاه‌های نگاره‌های خویش بهره می‌جستند، در فرانسه آنقدر مهم است که در بسیاری از مکان‌ها مجسمه گاو را جای داده‌اند.

پانویس[ویرایش]

مقالات مرتبط: میمون ها چگونه جانورانی هستند؟ -  گوریل ها چگونه جانورانی هستند؟ -  شامپانزه ها چگونه جانورانی هستند؟ -  اورانگوتان ها چگونه جانورانی هستند؟ -  میمون های درازدست (گیبون ها) چگونه جانورانی هستند؟ -  سیامنگ ها چگونه جانورانی هستند؟

گوريل GORILLA بزرگ ترين ميمون است. گوريل گياهخوار است و به شكل اجتماعي زندگي مي كند. ولي در عين حال جانوري خجالتي است. گوريل ساكن آفريقا است. گوريل سه زيرگونه دارد كه عبارتند از: گوريل سرزمين هاي پست غربي، گوريل كوهستاني كه در خطر انقراض قرار دارد و گوريل سرزمين هاي پست شرقي.

گوريل ها ميمون هاي ساكت و بزرگ و نجيب و آرامي هستند كه در آفريقا زندگي مي كنند. اگر چه گوريل ها معمولاً به صورت قاتلاني وحشتناك تصوير مي شوند، اما در واقع آنها گياهخواراني صلح طلب و خجالتي هستند. اين پستانداران بزرگ و باشكوه به خاطر از دست دادن محيط زندگيشان درخطر انقراض قرار دارند.

گوريل ها دستان خيلي بلند (دست هايشان بلندتر از پاهايشان است) و يك بدن بزرگ با قفسه سينه پهن دارند. گوريل هاي نر خيلي بزرگ تر از گوريل هاي ماده هستند و تقريباً دو برابر وزن آنها را دارند. گوريل هاي نر بزرگسال، پشت نقره اي هم ناميده مي شوند. به خاطر اين كه آنها بعد از سن 12 سالگي تكه وصله مانندي به شكل زين از موي نقره اي بر پشتشان پيدا مي كنند.

گوريل ها جانوران مهاجمي نيستند. موقعي كه جانوري مزاحم آنها مي شود، سروصدا زيادي راه مي اندازند. اما به ندرت با جانوري رودررو مي شوند.

گوريل ها حدود 50 سال در اسارت زندگي مي كنند. طول عمر آنها در جهان وحش تنها حدود 35 سال است (مثل بيشتر جانوران، آنها در اسارت طولاني تر زندگي مي كنند). گوريل ها اصولاً روي زمين زندگي مي كنند (اگرچه آنها در گذشته تكامليشان در درختان زندگي مي كردند). گوريل ها در جنگل هاي باراني، جنگل هاي با زمين هاي پست وخيس، باتلاق ها و زمين هاي رها شده زندگي مي كنند.

توليد مثل و بچه زايي

گوريل ها وقتي به طور كامل رشد كرده اند يعني در سن 10 تا 12 سالگي توليد مثل مي كنند. گوريل هاي ماده براي حدود هشت تا 9.5 ماه باردارند و حدود سه بچه در طول زندگيشان به دنيا مي آورند. وزن گوريل هاي تازه متولد شده در هنگام تولد حدود 1.4 تا 1.8 كيلوگرم است (حدود نصف وزن يك انسان تازه متولد شده).

گوريل هاي ماده به دقت از بچه شان مراقبت مي كنند. بچه گوريل ها در حدود دو ماهگي ياد مي گيرند كه بخزند (زودتر از انسان) و و قبل از سن نه ماهگي (زودتر از بيشتر انسان ها) مي توانند راه بروند. بچه گوريل ها به مدت دو سال و نيم از شير مادرشان تغذيه مي كنند. موقعي كه از شير گرفته مي شوند، شروع مي كنند به ساختن لانه براي خوابيدن كه آن را با استفاده از گياهان مي سازند. گوريل هاي جوان سه تا چهار سال با مادرشان مي مانند. گوريل هاي نر بزرگسال (پشت نقره اي ها) از بچه گوريل هايي كه يتيم شده اند ولي از شير گرفته شده اند مراقبت مي كنند.

گوریل غربی (به انگلیسی: Western Gorilla) با نام علمی Gorilla gorilla یک کپی بزرگ است، و پرجمعیت‌ترین گونهٔ سردهٔ گوریل‌ها می‌باشد.^[۳]

طبقه‌بندی[ویرایش]

تقریباً اکثر اعضای این گونه از زیرگونهٔ گوریل غربی زمینی هستند که حدود ۹۵۰۰۰ تخمین زده می‌شوند.^[۴] فقط کمتر از ۳۰۰ عدد از زیرگونهٔ دیگر گوریل غربی یعنیگوریل کراس ریور باقی‌مانده‌است.^[۵]

ظاهر[ویرایش]

رنگ گوریل غربی روشن‌تر از پسرعمویش یعنی گوریل شرقی است. گوریل غریی پست‌زمین به رنگ قهوه‌ای یا خاکستری است و پیشانی‌اش به زردی می‌زند. همچنین این گوریل دارای یک برجستگی در بینی است که گوریل شرقی آن را ندارد. نرها از ۱۸۳-۱۷۰ سانتیمتر و ۲۸۷-۱۴۰ کیلوگرم وزن دارند. ماده‌ها از ۱۵۵-۱۴۰ سانتیمتر و ۱۲۰-۶۰ کیلوگرم هستند. گوریل غربی باریک‌اندام‌تر از گوریل شرقی است. زیرگونهٔ گوریل غربی کراس ریور از لحاظ اندازهٔ دندان و جمجمه با زیرگونهٔ گوریل غربی زمینی تفاوت دارد و معمولاً ۱۵-۱۰ سانتیمتر بلندتر و ۳۵-۲۰ کیلوگرم سنگین‌وزن‌تر است.

رفتار و بوم‌شناسی[ویرایش]

گوریل‌های غربی در گروه‌هایی مشتمل از ۲ تا ۲۰ گوریل زندگی می‌کنند که حداقل از یک نر، چندین ماده و فرزندان آنها تشکیل شده‌است.

وضعیت[ویرایش]

گوریل غربی توسط اتحاد حفاظت جهانی جز گونه‌های در خطر انقراض به شکل بحرانی قرار گرفته‌است.

کشف ۲۰۰۸[ویرایش]

در میانه سال ۲۰۰۸ پژوهش‌گران ۱۲۵۰۰۰ گوریل را که قبلاً دیده نشده بود در جمهوری کنگو یافتند. این کشف می‌تواند جمعیت شناخته‌شدهٔ این جانور را دو برابر کند؛ هرچند تاثیر این اکتشاف روی وضعیت حفاظت از این گونه نامعلوم است.^[۶]

گوریل غربی[۱]
وضعیت بقا
در معرض انقراض (IUCN 3.1)[۲]
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	پستانداران
راسته:	نخستی‌سانان
تیره:	هومینید
سرده:	گوریل
گونه:	G. gorilla (گوریل غربی)
نام علمی
Gorilla gorilla (ساوج، ۱۸۴۷)
زیرگونه‌ها
گوریل غربی زمینی گوریل کراس ریور

گوریلها از بزرگترین نخستی‌ها هستند. این جانوران خشکی‌زی هستند و در جنگل‌های آفریقا زیست می‌کنند. گوریل‌ها به دو گونه تقسیم شده‌اند و هر کدام از آن دو گونه خود به ۴ یا ۵ زیرگونه تقسیم شده است. «دی.ان.ای» گوریل‌ها ۹۸٪-۹۹٪ با «دی.ان.ای» انسان یکسان است و پس از دو گونه شامپانزه نزدیکترین خویشاوند گونه انسان است.

گوریل‌ها در جنگل‌های استوایی و نیمه استوایی زندگی می‌کنند و زیستگاهشان درصد کوچکی از آفریقا را شامل می‌شود و بیشتر گوریل‌ها در بلندی‌ها زندگی می‌کنند و زیستگاه گوریل‌های کوهستانی در کوه «آلبرت ریفت» و جنگلهای مرتفع «ویرونگا ولکانوئوس» در ارتفاعات ۲۲۲۵ متری تا ۴۲۶۷ متری است. گوریل‌هایی که در سرزمین‌های پست در جنگلهای انبوه ٬ مرداب‌ها و باتلاق‌های پایین‌تر از سطح دریا زندگی می‌کنند.

سیر تکاملی[ویرایش]

اسکلت گوریل، جمجه سمت راست متعلق به گوریل نر و چپ ماده‌است

نزدیک‌ترین خویشاوند گوریل‌ها٬ شامپانزه‌ها و انسان‌ها هستند که نیای یکسان گوریل‌ها از انسان‌ها و شامپانزه‌ها ۷ میلیون سال پیش جدا شده است. ژن انسان میانگین ۱.۶٪ با ژن گوریل تفاوت دارد و این دگرگونی هم به خاطر چند عدد کپی هر ژن است. اخیراً سه گونه گوریل مطرح بوده است؛ گوریل زمینی غربی ٬ گوریل زمینی شرقی و گوریل کوهی ولی اکنون توافق شده که دو گونه بیشتر وجود ندارد گوریل زمینی غربی و شرقی که هر کدام دو زیر گونه دارند و به‌تازگی نیز آشکار شده سومین زیرگونه نیز در یکی از گونه‌ها وجود دارد.انواع گوریل‌ها که دانشمندان بر روی آن توافق دارند به این ترتیب هستند:

• سرده گوریل‌ها:
  • گوریل غربی
    • گوریل غربی زمینی
    • گوریل کراس ریور
  • گوریل شرقی
    • گوریل کوهی
    • گوریل شرقی زمینی
    • گوریل امین علوی

زیرگونه سوم که هنوز نامگذاری نشده است زیرگونه گوریل کوهی است که گاهی به نام گوریل بویندی هم نامیده می‌شود.

ویژگی‌های بدنی[ویرایش]

زندگی گروهی[ویرایش]

گوریل پشت نقره‌ای

گوریل‌ها جزو جانوران پنجه‌رو هستند. گوریل نر بالغ قدش میان ۱۶۵ تا ۱۷۵ سانتیمتر و وزنش میان ۱۴۰ تا ۲۰۴.۵ کیلوگرم می‌رسد مادهٔ بالغ نصف اندازه یک پشت نقره ای(نر بالغ)هستند و بلندی قامتشان به ۱۴۰ سانتیمتر و وزنشان به ۱۰۰ کیلوگرم می‌رسد. گه‌گاه گوریل نر بالغ(پشت نقره‌ای)از نظر قد به بالای ۱۸۳ سانتیمتر و از لحاظ وزنی به ۲۷۰ کیلوگرم می‌رسد که البته این در طبیعت یک رکورد محسوب می‌شود. به هر صورت گوریل‌های چاق در اسارت به وزن ۲۷۰ کیلوگرم نیز می‌رسند اما این در اسارت رکوردی محسوب نمی‌شود.

گوریل شرقی تیره تر از گوریل غربی است و گوریل کوهی از هر دو تیره‌تر و پر موتر است. گوریل غربی می‌تواند قهوه‌ای یا خاکستری تیره با پیشانی حنایی باشد. گوریل‌هایی که در جنگلهای نواحی پست زندگی می‌کنند لاغرتر و چابکتر از گوریل‌های بزرگ کوهستانی هستند. تقریباً گروه خونی تمام گوریل‌ها «ب» می‌باشد و آنها هر کدام مانند انسان‌ها دارای اثر انگشت منحصربه‌فرد خود هستند.

روش زندگی[ویرایش]

گوریل پشت نقره‌ای یک گوریل نر بالغ است. معمولاً بیشتر از ۱۲ سال سن دارد و از موهای نقره‌ای پشتش شناخته می‌شود. گوریل پشت نقره‌ای دندان‌های نیش بزرگ و کاملاً رشد کرده‌ای دارد. نرهای بالغ پشت سیاه معمولاً بالای ۱۱ سال سن دارند.

پشت نقره‌ای قوی است و رهبر گروه است. هر پشت نقره‌ای رهبر یک گروه ۵ تا ۳۰ عددی است و در مرکز توجه گروه قرار دارد. وی همه تصمیم‌ها را می‌گیرد. در درگیری‌ها بین اعضای گروه نقش میانجی را ایفا می‌کند و برای حرکت گروه تصمیم می‌گیرد. گروه را به سمت مراکزی که خوراک وجود دارد راهنمایی می‌کند و مسئولیت رفاه و امنیت گروه را بر عهده دارد. نرهای جوانتر پشت سیاه نامیده می‌شوند و ممکن است وظیفه حفاظت و امنیت را داشته باشند و از پشت نقره‌ای پشتیبانی کنند.

نرها هنگامی که ۱۱ ساله شدند به آرامی گروه اصلی خود را ترک می‌کنند و یا به تنهایی یا با گروههای نرهای ۲ تا ۵ ساله تا قبل از اینکه برای جفت یابی و بعد از آن تولید مثل آماده شوند حرکت می‌کنند. بچه گوریل معمولاً ۳ تا ۴ سال کنار مادرش می‌ماند. پشت نقره‌ای که رهبر گروه‌است از کودکان یتیم شیرخوار مراقبت می‌کند اما همیشه نمی‌تواند از تعداد زیادی از آنها مراقبت کند.

هر گاه یک نر جوان نافرمانی کند یا یک نر خارجی مشکل به وجود بیاورد پشت نقره‌ای غرّش می‌کند و مشتهایش را به سینه‌اش می‌کوبد، شاخه‌ها را می‌شکند، دندانهایش را نشان می‌دهد و به سمت جلو حمله می‌کند. گاهی یک نر جوان از طرف رهبر مسن عهده‌دار رهبری می‌شود. اگر رهبر به علت بیماری، جنگیدن یا شکار غیر قانونی از بین برود گروه از هم متلاشی می‌شود و اعضای گروه به سایر گروه‌ها می‌پیوندند. خیلی از موارد پیش می‌آید که یک نر دیگ با کشتن پشت نقره‌ای گروه، آن گروه را کاملاً تصرف کند و خطر بزرگی وجود دارد که نر غالب بچه‌های پشت نقره‌ای کشته شده را نیز از بین ببرد.

خوراک و جستجوی آن[ویرایش]

گوریل‌ها حیواناتی گیاه‌خوار هستند و جزو حیواناتی می‌باشند که غذای خود را نیم خورده رها می‌کنند. گوریل‌ها برگ و میوه و حتی گاهی حشرات کوچک را نیز می‌خورند. گوریل بیشتر روز خود را به خوردن صرف می‌کند. دندانهای نیش بزرگ و بلندش به او اجازه می‌دهد تا گیاهان سخت و محکم مانند ساقه بامبو را خرد کند و بخورد. گوریل‌های زمینی اساساً از میوه تغذیه می‌کنند اما گوریل‌های کوهی از شاخ و برگ گیاهان و ساقه و ریشه آنها تغذیه می‌کنند.

استفاده گوریل از یک شاخه درخت هنگام ماهی گیری

تولید مثل و طول عمر[ویرایش]

دوره آبستنی گوریل ماده ۳۴ هفته به درازا می‌انجامد و معمولاً یک بچه بدنیا می‌آورد. ۳ تا ۴ سال میان هر زایمان فاصله‌ است. زیرا تا هنگامی که بچه‌ها در کنار مادر هستند، مادر دیگر آبستن نمی‌شود. ماده‌ها در ۱۰-۱۲ سالگی بالغ می‌شوند و این مدت در اسارت کمتر است و زودتر بالغ می‌شوند. نرها نیز در ۱۱-۱۳ سالگی به بلوغ می‌رسند. طول عمر گوریل‌ها ۳۰ تا ۵۰ سال است. اما در مورد این موضوع بحث است و مواردی که سن بالاتر داشته باشند نیز دیده شده است. مثلاً در باغ وحش دالاس در آمریکا یک گوریل به نام «جنی» هنوز در سن ۵۵ سالگی زنده‌است. چیزی که ذهن دانشمندان را تازگیها مشغول کرده است، درگیری گوریل‌ها با جنس مخالف می‌باشد.

هوش[ویرایش]

گوریل‌ها خویشاوندی نزدیکی با انسان می‌دارند و همچنین بسیار باهوش هستند. حتی عده کمی از گوریل‌ها در اسارت نوعی زبان مستقل از زیر مجموعه زبانهای اشاره را فرا گرفتند.

استفاده از ابزار[ویرایش]

بر پایه مشاهدات تیم «توماس برور» در جامعه حفظ حیات وحش در سپتامبر ۲۰۰۵ گوریل‌ها اکنون توانایی استفاده ابزار در طبیعت را دارند. یک گوریل ماده در پارک ملی کنگو مشاهده شده‌است که از یک چوب برای سنجش عمق یک باتلاق استفاده می‌کرده‌است و ماده دیگری دیده شده که از یک تکه چوب به عنوان تکیه گاه در زمانی که می‌خواست ماهیگیری کند استفاده کرده‌است. این نشان می‌دهد که گوریل‌ها استفاده از ابزار را هم اکنون فراگرفته‌اند.^[۲]

در سپتامبر ۲۰۰۵ یک گوریل دو سال و نیمه در حالی که در یک پناهگاه با سنگ در حال شکستن یک بادام بود دیده شده و زمانی استفاده کردن از ابزار در گوریلها دیده شده که شامپانزه‌ها ۴۰ سال زودتر استفاده از ابزار در طبیعت را می‌دانستند و بسیار عالی از یک چوب برای شکار کردن موریانه‌ها استفاده می‌کردند. داستان هایی در میان مردم بومی رواج دارد که گوریل‌ها در دفاع از خود در برابر حیوانات درنده از سنگ و چوب استفاده می‌کنند. گوریل‌ها دارای دستی نیمه دقیق هستند و مطمئناً می‌توانند از هر نوع ابزار ساده و اسلحه استفاده کنند.

نگار خانه[ویرایش]

• 

  گوریل حیوانی پنجه رو

 
• 

   
 
• 

   
 
• 

  گوریل پشت سیاه

 
• 

   
 
• 

   
 
• 

  گوریل ماده

 
• 

   
 
• 

   
 
• 

   
 
• 

   
 
• 

   
 
• 

  گوریل بچه‌اش را در آغوش گرفته

 
• 

  گوریل غربی زمینی

 
• 

  گوریل شرقی زمینی

 

موسی بن میمون ( به زبانهای دیگر (( Mosheh ben Maimon (משה בן מימון)‎، called Moses Maimonides and also known as Mūsā ibn Maymūn (Arabic: موسی بن میمون‎)، or RaMBaM (רמב"ם – Hebrew acronym for "Rabbi Mosheh Ben Maimon") )) در سال ۱۱۳۵ میلادی، در کوردوبا در اسپانیا زاده شد. وی ربی، پزشک، ستاره‌شناس، فیلسوف و دانشمند اسپانیایی یهودی بود. وی در سده‌های میانه، در مراکش، اندلس و مصر زیسته و افکار و آرای او در جهان غیریهودی نیز پراکنده شده‌است.^{[نیازمند منبع]} او از علمای بزرگ یهود است که در مورد او گفته‌اند: «از موسی (ابن عمران) تا موسی (ابن میمون) کسی مانند موسی برنخاسته است»^[۱]

نام[ویرایش]

نام کامل ابن میمون به عبری موشِه بِن مَیْمون (عبری: משה בן מימון) و نام عربی او ابوعمران موسی بن میمون بن عبدالله القرطبی الإسرائیلی است. در مغرب‌زمین، او معمولاً با نام یونانی موسی میمونیدس(Μωυσής Μαϊμονίδης) شناخته می‌شود. البته تمام این نام‌ها به معنی موسی پسر میمون است. بسیاری از آثار یهودی، نام او را میمونی (מימוני) ضبط کرده‌اند. در بعضی کتاب‌های یهودی، ابن‌میمونرمبام(רמב"ם) خوانده می‌شود که مخفف ربی موشه بن میمون است.

زندگی[ویرایش]

بخش از مجموعه
یهودیت
رده:یهودیت
یهود · یهودیت · اسباط
ارتودوکس · محافظه‌کار · اصلاح‌طلب
هریدی · حسیدی · ارتودوکس مدرن
فلسفه یهودی
اصول دین · منیان · کابالا
قوانین نوح · خدا · آخرت · مسیح در یهودیت
قوم برگزیده · هولوکاست · هلاخا · کشتروت· ده فرمان
صنیوت · صدکه · اخلاق · جنبش مسار
متون دینی
تورات · تنخ · تلمود · میدراش · توسفتا
آثار حاخامی · هاگادا · میشنا· باریتا
تور · شولحان عاروخ ·
حماش · سیدور · زوهار ·
شهرهای مقدس
اورشلیم · صفد · حبرون · تیبریاس
شخصیت‌های مهم
ابراهیم · اسحق · یعقوب
ساره · ربه‌کا · راحیل · لیه
موسی · دبوره · روت · داوود · سلیمان
الیاس · هیلل · شمای · یهودا هناسی
سعادیا گائون · راشی · اسحاق الفاسی · ابن عزرا · توسفتانویسان
یوسف آلبو · یوسف قارو · آشر بن یهیئل
بعل شم طوو · موسی بن میمون · فیلون اسکندرانی
اوادیا یوسف · موشه بن نحمان · موشه فینشتاین · العازر شاخ
زندگی یهودی
بریت · بنای مصفه · ازدواج
نیدا· عزاداری
نقش‌های مذهبی
حاخام · ربی
کاهن یهودی ·
بیت دین · روش یشیوا
ساختمان‌های مذهبی
کنیسه · میکفا · هیکل سلیمان / خیمه‌گاه
مقالات مذهبی
شبات · تفیلین · زنان · سفر تورات· بدکن· قربانی
ختنه · ستاره داوود · منوره · شوفار
اربعمینیم · کیتل · کرتل · ید
نماز
نماز · شما · آمیدا ·
قدیش ·هولده
یهودیت و دیگر ادیان
مسیحیت · اسلام ·
ادیان ابراهیمی · تکثرگرایی
مورمونیسم · "یهودی مسیحی" · دیگران
مطالب وابسته
انتقاد از یهودیت · یهودستیزی
یهوددوستی · یشیوا· صهیونیسم· یهودیان آمریکا· فهرست دانشمندان و فیلسوفان یهودی
ن • ب • و

ابن‌میمون در سال ۱۱۳۵ در کوردوبا در اسپانیا زاده شد. سال تولد او مورد اختلاف است. شلومو پاینس، تاریخ تولد او را در سال ۱۱۳۸ دانسته‌است. ابن‌میمون در زمانی زاده شد که بسیاری آن را پایان عصر طلایی فرهنگ یهودی در اسپانیا پس از چندین سال سلطه مسلمانان دانسته‌اند. در کودکی، ابن‌میمون به مطالعه علوم و فلسفه پرداخت. مطالعات وی منحصر به آثار یهودی نبود، بلکه بسیاری از آثار فیلسوفان یونانی و نیز آثار فیلسوفان مسلمان را مطالعه نمود. ابن‌میمون پشتیبان عرفان دانسته نمی‌شود؛ او با شعر مخالفت کرد. پدرش میمون، به وی تورات و تنخ یهودی را آموزش داد که خود او را ربی یوسف بن میگاش آموزش داده بود.

پس از فتح کوردوبا در سال ۱۱۴۸ به دست مسلمانان از آفریقا، یهودیان اسپانیا سه گزینه در اختیار داشتند؛ روی آوردن به اسلام، مرگ و تبعید. خانواده ابن‌میمون به همراه اکثریت یهودیان دیگر، تبعید را اختیار کردند. در ده سال آینده، آن‌ها در جنوب اسپانیا، از شهری به شهر دیگر آواره شدند؛ اما سرانجام در شهر فاس واقع در مراکش شمال آفریقا سکنی گزیدند. در طی سال‌های ۱۱۷۶ تا ۱۱۷۸، ابن‌میمون شروع به نوشتن تفسیری بر میشناکرد، رساله‌های کوتاهی در منطق و نیز در باب گاه‌شماری یهودی، و یادداشت‌های چندجانبه‌ای بر چند مبحث تلمود و هاگادا و نیز یک مجموعه احکام شرعی تألیف کرد.

ابن‌میمون در فاس زیرنظر یهودا کوهن ابن‌سوسن به کسب علم و دانش پرداخت و کار بر روی تفسیرش بر میشنا و نیز طرح‌های تحقیقاتی گسترده‌اش را ادامه داد. ابن‌میمون پس از کشته شدن استادش، فاس را ترک کرد و به عکا گریخت و چند ماه در آن‌جا ماند. سپس ابن‌میمون به همراه خانواده‌اش به سوی مصر حرکت کرد؛ آن‌ها مدتی در اسکندریه توفق کردند و سپس از آن‌جا به فسطاط رفتند. پیش از رسیدن به فسطاط، ابن‌میمون مدتی هم دراورشلیم توقف داشته‌است.

ابن‌میمون پس از مرگ پدرش، تحت حمایت مالی برادرش داوود، که در کار بازرگانی و خرید و فروش سنگ‌های گران‌قیمت و جواهرات بود، قرار گرفت. او در این مرحله، به نوشتن می‌پرداخت و رهبر جامعه یهود بود. پس از مرگ برادرش در اقیانوس هند، ابن‌میمون به طبابت روی آورد.

در فسطاط، ابن‌میمون به عنوان پزشک مخصوص سلطان صلاح‌الدین ایوبی و وزیرش افضل علی برگزیده شد؛ در جنگ‌های صلیبی وی ریچارد شیردل را نیز درمان کرد. او را از بزرگ‌ترین پزشکان عصر خود دانسته‌اند. ابن‌میمون تحت تأثیر بسیاری از متفکران مسلمان به ویژه ابن رشد و امام محمد غزالیبود.

وی در فسطاط مرد و در تیبریاس (در اسرائیل کنونی) به خاک سپرده شد. پسرش ابراهیم بن رمبام خود از دانشمندان برجسته یهود بود، که در دربارایوبیان به پزشکی می‌پرداخت.

فلسفهٔ اسلامی[ویرایش]

ابن میمون آشنایی گسترده‌ای با فلسفهٔ اسلامی داشت و شاگرد ابن الافلح، یکی از شاگردان ابوبکر بین صائغ بود. وی همهٔ آثار ابن رشد با به‌جز الحسّ و المحسوس مورد بررسی قرار داده بود. برخی از مسائلی که وی در کتاب دلالة الحائرین مطرح کرده همساز و هماهنگ با کتب فلاسفهٔ اسلامی است، تا آنجا که برخی گفته‌اند همچتان که محمد بن زکریای رازی را که به دین و مذهب پایبند نبود و نبوت را انکار می‌کرد را در زمرهٔ فلاسفهٔ اسلامی و «فیلسوف ری» می‌خوانند، موسی بن میمون را نیز می‌توان در زمرهٔ فلاسفهٔ اسلامی دانست.^[۲]

وی در دلالة الحائرین اندیشه‌های متکلمان معتزلی و اشعری همچون ابوحامد غزالی، ابن باجه و ابن طفیل را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این کتاب اشاره می‌کند که اصحاب ما - یعنی متکلمان یهودی - آنچه دریافت کردند از متکلمان معتزلی مسلمان بوده‌است.^[۳]

آثار[ویرایش]

آثار ابن‌میمون درباره قوانین خاخامی، نوشته‌های پزشکی و فلسفه یهودیت است. بیشتر نوشته‌های وی به زبان عربی‌است. هرچند میشناتوره به زبان عبری نوشته شده‌است. کتاب‌های او درباره یهودیت عبارت‌است از:

• تفسیر میشنا (عبری: پیروش همیشنایوت)، به زبان عربی نوشته شده‌است. این متن یکی از نخستین تفسیرهای میشنا بدین شیوه‌است.
• سفر همیصفوت
• میشنا تورا
• رساله شهادت
• دلالةالحائرین: اثری فلسفی که با بهره‌گیری از شارحان بزرگ مسلمانِ ارسطو همچون ابن‌سینا و فارابی این کتاب را نگاشته‌است. ابن میمون همچون علمای مسلمان عقل و ایمان و علم و ایمان را با هم سازگار دانسته‌است؛ با وجود این، بسیاری از مطالب مهم فلسفه اسلامی معتزله واشاعره را مورد انتقاد جدی قرار داده‌است. هدف اصلی این کتاب تطبیق دادن تورات با عقاید و آرای ارسطوست. در این کتاب ابن‌میمون تناقضات ظاهری بین تورات و عقل بشری را رفع نموده‌است. ابن میمون این کتاب را به زبان عربی و خط عبری نگاشته‌است.^[۴]
• مقاله فی سنة المنطق
• کتاب شرح اسماء العقار: این کتاب یکی از کتاب های طبی ابن میمون است که در این کتاب نام های مختلف عربی، گیاهان دارویی را ذکر نموده و در کنار آن نام یونانی، رومی، اندلسی ، مغربی، مصری ، سریانی و فارسی داروهای گیاهی مورد استفاده در طب قدیم را مطرح می نماید. این کتاب تحت عنوان «شرح نام گیاهان دارویی» در سال 1392 به فارسی ترجمه ومنتشر شده است.

پانوشت‌ها[ویرایش]

منابع[ویرایش]

• ابراهیمی دینانی، غلامحسین (۱۳۷۶)، ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، جلد ۱، تهران: طرح نو.
• دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، موسی بن میمون
• انجمن کلیمیان تهران، هارامبام، موسی بن میمون

Wikipedia contributors، "Maimonides،" Wikipedia, The Free Encyclopedia

• کتاب شرح نام گیاهان دارویی (1392) : تالیف ابن میمون قرطبی ، ترجمه دکتر احسان مقدس، انتشارات نیلوبرگ ، تهران ، چاپ اول ، سال 1392.